İnsan Hakları Derneği (İHD), 2024 yılına ait 6 aylık insan hakları ihlalleri raporunu İHD Diyarbakır şubesinde düzenlenen basın toplantısında açıkladı. Rapor Değerlendirmesini İHD Genel Başkan Yardımcısı Rümeysa Deniz Kaya, bilanço özetini ise İHD Bölge Temsilcisi Tahir Saçaklı okudu.
İHD’nin raporuna göre bölgede en az 3 bin 895 hak ihlali tespiti yapılırken Keyfi öldürme, silah ve orantısız güç kullanma, dur ihtarına uymama gibi sebeplerle kolluk güçleri tarafından bir yurttaş öldürülmüş, dört yurttaş ise yaralanmıştır. Hapishanelerde ise üç mahpus hastalıklar nedeniyle, iki mahpus ise intihar iddiasıyla hayatını kaybetmiştir. Resmi hata ve ihmaller sonucu en az 18 yurttaş yaşamını yitirirken, 76 yurttaş çeşitli şekillerde yaralanmıştır. Diyarbakır ve Mardin’de DEDAŞ’ın bakım ve onarımını yapmadığı elektrik tellerinden çıkan yangın sonucu 15 yurttaşın hayatını kaybetmesi de raporda dikkat çekici bir olay olarak yer almaktadır.
Raporda binlerce ihlal tespit edildi
Raporda, kadın ve çocuklara yönelik yaşam hakkı ihlallerine geniş yer verilmiştir. Aile içi şiddet ve toplumsal alanda uğranan saldırılar sonucu en az 59 kadın yaşamını yitirmiştir. Çocuklara yönelik ihlallerde ise aile içi şiddet ve toplumsal alanlarda yaşanan şiddet sonucu 9 çocuk ölmüş ve 2 çocuk yaralanmıştır. Ayrıca, toplumsal alanda en az 15 çocuk cinsel istismara maruz kalmış ve 1 çocuk alıkonulmuştur.
Bölgede, en az 11 yurttaş gözaltında, 36 yurttaş gözaltı yerleri dışında işkence ve kötü muameleye maruz kalmıştır. Hapishanelerde ise en az 48 mahpus işkence ve kötü muamele gördüğünü bildirmiştir. Kolluk görevlilerinin ajanlık dayatmalarına maruz kalan en az 3 yurttaş olduğu da raporda yer almaktadır.
Düşünce ve ifade özgürlüğüne yönelik ihlallerde, bölgede en az 4 etkinlik yasaklanmış, 520 yurttaş hakkında soruşturma başlatılmış ve 39 yurttaş hakkında dava açılmıştır. Aralarında siyasetçi ve gazetecilerin bulunduğu 13 dosyada 56 yurttaşa çeşitli hapis ve para cezaları verilmiştir.
Toplantı ve gösteri özgürlüğüne yönelik ihlallerde, en az 34 toplantı ve gösteriye kolluk kuvvetleri tarafından müdahale edilmiş, 2 toplantı ve gösteri iptal edilmiştir. Bölge valileri tarafından 56 defa toplantı ve gösteri yürüyüşlerine yasaklama kararı verilmiştir.
Hapishanelerdeki hak ihlalleri
Hapishanelerde en az 44 mahpusun istekleri dışında başka hapishanelere sevk edildiği, 116 mahpusun sağlık hakkının ihlal edildiği ve 65 mahpus hakkında soruşturma başlatıldığı belirtilmiştir. Tecrit ve izolasyon gibi uygulamalar da yaygındır.
İş güvenliğinin sağlanmadığı çalışma koşullarında yaşanan kazalarda en az 29 işçi hayatını kaybetmiş, 1’i çocuk 20 işçi yaralanmıştır. Ayrıca, 1 kişinin görevinden alındığı, 3 kişi hakkında idari soruşturma başlatıldığı ve sürgün edildiği rapor edilmiştir.
Bölgede 1 belediyeye kayyum atanmış, 4 belediye hakkında idari soruşturma başlatılmıştır. 9 belediye eşbaşkanının pasaportlarına “genel güvenlik” tedbiri konulmuş ve 1 belediye eşbaşkanı hakkında Cumhurbaşkanına hakaret soruşturması açılmıştır.
Sağlık hakkı ihlallerinde, en az 416 yurttaşın sağlık hakkı ihlal edilmiştir. Çevre hakkı ihlallerinde ise en az 5 orman yangını ve ağaç kesimi olayı rapor edilmiştir. Ayrıca, en az 1 yurttaşın konut hakkı ihlal edilmiştir.
(Haber Merkezi)