Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK), Gazze, Sudan ve Myanmar gibi yerlerde yaşanan çatışmaların daha fazla insanı evlerini terk etmeye zorlamasıyla birlikte, dünya genelinde zorla yerinden edilmelerin 12. yılda da rekor seviyeye ulaştığını açıkladı.

Yapılan açıklamada, yerlerinden edilen küresel nüfusun şu anda Japonya’nın nüfusuna eşit olduğu belirtildi.

BM mülteci şefi Filippo Grandi gazetecilere yaptığı açıklamada “Çatışmalar kitlesel yerinden edilmenin çok ama çok büyük bir itici gücü olmaya devam ediyor” dedi.

BMMYK bir raporunda, geçen yılın sonunda 117.3 milyon insanın yerinden edilmiş durumda yaşadığı belirtiliyor. 

Nisan ayı sonu itibariyle bu sayı daha da arttı ve dünya genelinde 120 milyon insanın yerinden edilmiş olarak yaşadığı tahmin ediliyor.

BMMYK raporuna göre, bir yıl önce 110 milyon olan bu sayı 12 yıldır durmadan artıyor. 2012’den bu yana yeni ve değişen krizler ile uzun süredir devam eden krizlerin çözülememesi nedeniyle neredeyse üç katına çıktı. 

Grandi, sekiz yıl önce göreve başladığında yerinden edilme rakamlarının yüksekliği karşısında şok olduğunu söyledi.

O zamandan bu yana rakamların “iki kattan fazla arttığını” belirten Grandi, bunu “dünyanın durumu hakkında korkunç bir gösterge” olarak nitelendirdi.

Rakamların artması bekleniyor

Grandi krizlerde gözle görülür bir artış olduğuna dikkat çekerek iklim değişikliğinin nüfus hareketlerini nasıl etkilediğini ve çatışmaları tetiklediğine dikkat çekti. 

BMMYK’nın geçen yıl 29 ülkede 43 acil durum ilan ettiğini belirten Grandi, bunun birkaç yıl öncesine göre dört kat daha fazla olduğunu söyledi.

Grandi özellikle çatışmaların uluslararası hukuku “tamamen gözardı ederek” ve “çoğu zaman insanları terörize etmek amacıyla” yürütüldüğüne dikkat çekti.

“Bu elbette daha fazla yerinden edilmeye güçlü bir katkıda bulunuyor” diyen Grandi şu anda bu eğilimi tersine çevirmek için çok az umut olduğunu da ifade etti.  Grandi, “Uluslararası jeopolitikada bir değişim olmadığı sürece, ne yazık ki bu rakamın artmaya devam edeceğini görüyorum” dedi.

Çoğu komşu ülkelere gidiyor

Rapora göre, 2023 yılı sonunda yerinden edilmiş 117.3 milyon kişiden 68.3 milyonu kendi ülkeleri içinde yerinden edilmiş durumda.

Mülteci ve uluslararası korumaya ihtiyaç duyan diğer kişilerin sayısının ise 43.4 milyona yükseldiği belirtildi.

BMMYK, tüm mültecilerin ve diğer göçmenlerin zengin ülkelere gittiği algısına karşı çıktı.

“Mültecilerin büyük çoğunluğu kendi ülkelerine komşu ülkelerde misafir edilmekte, yüzde 75‘i ise dünya gelirinin yüzde 20’sinden daha azını üreten düşük ve orta gelirli ülkelerde ikamet etmektedir” denildi.

İnsanlık trajedileri 

Rapora göre, Sudan’daki iç savaş rakamları yükselten önemli bir faktör oldu.

BMMYK, savaşın Nisan 2023’te rakip generaller arasında patlak vermesinden bu yana dokuz milyondan fazla insanı yerinden ettiğini ve 2023 sonunda yaklaşık 11 milyon Sudanlının yerinden edildiğini belirtiyor. Sayılar artmaya devam ediyor.

Grandi, son 14 ayda yaklaşık 600,000 Sudanlıyı kabul eden komşu Çad’a kaçanların sayısının hala çok fazla olduğuna dikkat çekti. Grandi,  “Her gün yüzlerce kişi harap olmuş bir ülkeden dünyanın en yoksul ülkelerinden birine geçiyor” dedi.

Demokratik Kongo ve Myanmar’da da geçtiğimiz yıl milyonlarca insan şiddetli çatışmalar nedeniyle ülke içinde yerinden edildi.

Gazze Şeridi’nde ise BM, sekiz ay önce başlayan savaş nedeniyle 1,7 milyon insanın -nüfusun yüzde 75’inin- yerinden edildiğini tahmin ediyor.

Rusya’nın Şubat 2022’deki geniş çaplı işgalinden bu yana Ukrayna’da devam eden savaşa gelince, BM geçen yıl yaklaşık 750 bin kişinin ülke içinde yeni yerinden edildiğini ve 2023 yılı sonuna kadar toplam 3.7 milyon ülke içinde yerinden edilmiş kişinin kayıt altına alınacağını tahmin ediyor.

Ukraynalı mülteci ve sığınmacıların sayısının ise 275 binden fazla artarak altı milyona ulaştığı belirtildi.

BMMYK raporuna göre, Suriye’nin ülke içinde ve dışında zorla yerinden edilen 13.8 milyon kişiyle dünyanın en büyük yerinden edilme krizi olmaya devam devam ediyor.  (Ajans Bizim)