Diyarbakır’da çok sayıda sivil toplum ve meslek örgütünün oluşturduğu Kent Koruma ve Dayanışma Platformu Diyarbakır’ın Çınar ve Mardin’in Mazidağı ilçelerinde çıkan yangınlara ilişkin kapsamlı bir rapor hazırladı.
20 Haziran’da 55 bin dekarlık alanda meydana gelen ve 1’i çocuk 15 kişinin yaşamını yitirmesine neden olan yangınlara ilişkin hazırlanan rapor, Diyarbakır Barosu Adli Yardım binasında gerçekleştirilen basın açıklaması duyuruldu.
Yangının çıkış sebebi tespit edildi
Çok sayıda sivil toplum örgütünün fiziki ve teknik anlamda yapılan incelemeler ile oluşturduğu raporda yangının çıkış sebebi ise şöyle açıklandı;
“Yangına ilk müdahale eden görgü tanıkları ve köy sakinleriyle yapılan görüşmelerde, yangının elektrik tellerinden yayılan kıvılcımdan kaynaklandığı ifade edilmiştir.Köksalan köy sakinlerinin ifadelerine göre olay gecesi öncelikle şiddetli bir rüzgarın oluştuğu, elektriklerin iki kez gidip geldiğini ve elektrik tellerinden kaynaklı yayılan kıvılcımları gördüklerini, bölgede başlayan yangının rüzgarında etkisiyle yayıldığı ifade edilmiştir. Yapılan görüşmeler sonucunda elektrik direklerinin 1987 yılında kurulduğu ve 37 yıllık süreçte bakım ve onarım çalışmalarının yapılmadığı belirtilmiştir.
Diyarbakır ili Çınar ve Mardin ili Mazıdağı ilçelerine bağlı bazı köy yerleşim alanlarında yangının ertesi günü (21 Haziran 2024), yaşanan yangın ile ilgili olarak yangının çıkış yerindeki direklere Dicle Elektrik Dağıtım A.Ş. ekiplerinin müdahalelerinin olduğu belirtilmiş ve bu durum görüntülerle tespit edilmiştir”
Elektrik hatlarında bakımlar yapılmadı direklerde önlemler alınmadı
Yangının meydana geldiği alanda yapılan tespitlere de yer verilen raporda incelme sonucu şöyle ifade edildi; “Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı İtfaiye Daire Başkanlığı’nın 25.06.2024 tarihli raporu ile “Köksalan Mahallesi’nde yapılan kapsamlı incelemeler neticesinde yangının elektrik direğinden çıkan kıvılcımların ekinlerin üzerine düşmesi ile başladığı kanaatine varılmıştır.” hususu belirtilmiştir. Elektrik Piyasası Bağlantı ve Sistem Kullanım Yönetmeliği Madde l0/B 8 sıra nolu alt bendine göre enerji alan kullanıcıların bağlantı hatlarının işletme ve bakım sorumluluğu dağıtım şirketinin sorumluluğundadır. Yönetmelik maddesine göre yangın bağlantı hattı üzerinde gerçekleşmiştir. Bu bölgede cereyan eden yangının bağlantının gerçekleştiği hat üzerinde olması nedeniyle yukarıda 8 nolu alt bent ile açıklandığı üzere bağlantı hatlarının işletme ve bakım sorumluluğu dağıtım şirketine verilmiştir. Burada irdelenmesi gereken konu yangının iletkenlerin kopup yangına sebebiyet verip vermediği ile ilgilidir.
DEDAŞ dağıtım şirketince 20 Haziran 2024 tarihinde ve saat 22:00 ila 22:15 sıralarında olay yerindeki enerji hattında bir elektrik kesintisinin yaşanıp yaşanmadığının ve sistem kayıtlarında arıza oluşup oluşmadığının bildirilmesi gerekir. Bahse konu elektrik tellerinin çakışması ve yangının bu tellerden oluşan kıvılcımla çıkması ve tellerin kopması hususuna dair iddia gözetildiğinde bu hususun açıklığa kavuşturulması gerekir”
Başsavcılık ön raporunda DEDAŞ’ın kusurlu olduğunu belirtti
Çınar Cumhuriyet Başsavcılığı’nın yürütmekte olduğu soruşturmaya ilişkin bilgi verilen raporda şu ifadeler yer aldı;
“20 Haziran 2024 tarih ve 22:00 sıralarında meydana gelen yangına ilişkin 22:15 sıralarında 112’e ihbarlarda bulunulduğu, kamu kurumlarının bu vesileyle haberdar olunduğu öğrenilmiştir.
Çınar Cumhuriyet Başsavcılığınca yürütülen soruşturma kapsamında 21 Haziran 2024 tarih ve saat 9:00 sıralarında bilirkişi heyetinin oluşturulduğu, yerinde inceleme ile tespitlerde bulunduğu ve ön raporun hazırlandığı kamuoyuna yansımıştır. Ön rapor kapsamında, yangının çıkış sebebinin elektrik tellerinin kaynaklandığı ve ekili alana etki etmesinden kaynaklı oluştuğu belirtilmiştir. Savcılıkça, soruşturma açısından talep edilen konu başlıklarına ilişkin daha kapsamlı bir ek raporun bilirkişilerden talep edildiği öğrenilmiştir. Savcılık tarafından olay yerine ilk müdahalede bulunmak amacıyla giden kolluk görevlileri, bir kısım köy sakinlerinin, yangının çıkış sebebi ve yaşananlara dair görgüye dayalı ifadeleri alınmıştır. Aynı zamanda bir kısım resmi kamu kurumlarından beklenen bilgilerin ve itfaiye raporlarının beklendiği bilgisi alınmıştır”
Sonuç ve Öneriler 5 madde de sıralandı
Raporun sonuç kısmında sonuç ve öneriler şu şekilde sıralandı; “Yangınlar, insanların ve hayvanların yaşam hakkını tehdit eden ciddi olaylardır ve bu tür olayların önlenmesi için tüm tarafların sorumluluklarını yerine getirmesi gerekmektedir. Bu rapor, yangının neden olduğu ihlalleri ve alınması gereken önlemleri vurgulayarak, insan ve hayvan haklarına saygılı bir yaklaşımla yangınlarla mücadele edilmesinin önemini ortaya koymaktadır.
1. Afet Yönetimi ve Hızlı Müdahale:
-Yangından etkilenen bölgenin ivedilikle Afet Bölgesi ilan edilmesi
-Yangınlara hızlı ve etkili bir şekilde müdahale edebilmek için acil durum planlarının güncellenmesi ve düzenli tatbikatlar yapılması gerekmektedir. Havadan müdahale kapasitesinin artırılması önemlidir.
2. Altyapı Bakımı ve Güncellenmesi:
-Elektrik altyapısının düzenli bakımı ve güncellenmesi, yangın risklerini azaltmak için hayati önem taşımaktadır.
3.Ekonomik ve Psikososyal Destek:
– Yangından etkilenen bölge halkına ekonomik destek sağlanmalı ve psikolojik yardım hizmetleri sunulmalıdır.
4. Çevresel Rehabilitasyon:
– Çevre hakkı, temel haklar sisteminin bütünlüğü içinde değerlendirmelidir. Ulusal ve uluslararası çevre hukuku ve politikaları; çevrenin dünyanın her yerinde ve her koşulda korunması anlayışına dayanmalıdır.
– Yangından etkilenen ekosistemin yeniden yapılandırılması ve ağaçlandırma çalışmalarının yapılması gerekmektedir.
5. Hayvanların Korunması:
– Hayvanların yangınlardan korunması için özel tedbirler alınmalı, yangın anında ve sonrasında hayvanların kurtarılması ve tedavi edilmesi için veteriner ekipleri hazır bulundurulmalıdır.
– Yaban hayatının korunması ve yangın sonrası ekosistemin yeniden dengelenmesi için projeler geliştirilmelidir
(Haber Merkezi)
