Suriye’de rejim karşıtı gösterilerin başladığı günlerden bu yana tam 13 yıl geçti. Bu süreçte milyonlarca hayat yerle bir oldu, şehirler harabeye döndü, ancak kimse savaşın böylesine garip bir finalle biteceğini tahmin edemezdi. On yıllardır savaşan, ayakta kalmayı başaran Suriye ordusu, yalnızca 10 günde çöktü. Halep ve Şam arasındaki o 360 kilometrelik yol, bu kez ne bombaların yankısıyla ne de ağır çatışmalarla sarsıldı. Heyet Tahrir eş-Şam’ın (HTŞ) lideri Ahmed eş-Şara, bilinen adıyla Colani, bir kervan misali ordusunu Şam’a götürdü.

Kimse savaşmadı. Hatta savaşmamak için Suriye ordusunun üst düzey komutanları darbe yapmaya kalkıştı. Suriye hava kuvvetleri ve donanması, yerinden bile kımıldamadı. Esad’ın uzun yıllardır “düşman” olarak tanımladığı cihatçılarla savaşmayı reddetmesi ise hikâyeyi daha da tuhaflaştırdı. Colani, seçimle gelmiş bir siyasetçi gibi devir teslim törenini tamamladı ve koltuğa oturdu.

Peki, bu masalsı hikâyenin arkasında gerçekten kim vardı? Yüzlerce analiz, binlerce teori okumuşsunuzdur. Ancak ben bambaşka bir senaryoyu, yıllarca Suriye’de en üst düzey görevlerde bulunmuş eski bir diplomattan dinledim. İsminin açıklanmasını istemeyen bu diplomat, Colani’nin arkasındaki gücü sorduğumda kısa ve çarpıcı bir yanıt verdi: “Colani’yi tekrar Ahmed eş-Şara yapan ve takım elbise giydiren Faruk eş-Şara’dır.”

Faruk eş-Şara, Esad ailesiyle adeta özdeşleşmiş bir isim. Hafız Esad döneminde 1984’te Dışişleri Bakanı olarak atandı ve o dönemden itibaren bir gölge gibi devletin en kritik kararlarına eşlik etti. Hafız Esad öldüğünde ve Beşar Esad tahta geçtiğinde herkesin görevine son verildi, bir kişi hariç: Faruk eş-Şara.

Yıllarca devletin “ikinci adamı” olan bu isim, iç savaşın başlamasıyla adını daha az duyurur oldu. 2014’te koltuğunu devretti ve gözlerden uzaklaştı. Ancak Suriye’de yankılanan sessizliği, kuzeni Hüseyin eş-Şara’nın oğlu Colani’nin Şam’a yürüyüşüyle bir anda bozuldu.

El-Arabi el-Cedid televizyonuna verdiği özel röportajda, Faruk eş-Şara, “Suriye’deki değişimi memnuniyetle karşılıyorum” dedi.

Esad’ı devirmek için Faruk eş-Şara’ya yıllar boyunca sayısız teklif yapıldı. ABD, Müslüman Kardeşler ve hatta Türkiye’nin desteklediği bir geçiş hükümeti için ideal aday olarak gösterildi. Peki, bu kadar güçlü bir figür, on yıllık sessizliğin ardından yeniden sahneye mi çıktı? Diplomat, bu şaşırtıcı dönüşün arkasındaki mimarın Colani değil, onun gölgesinde duran Faruk eş-Şara olduğunu düşünüyor.

Suriye El Muhaberatı’nda uzun yıllar görev yapmış, şimdi Ürdün’de yaşayan eski bir istihbaratçıya aynı soruyu yönelttim. Bu senaryonun doğruluğuna dair bir bilgiye ulaşamadığını, ancak Faruk eş-Şara’nın Suriye istihbaratı ve ordusundaki etkisinin göz ardı edilemeyecek kadar güçlü olduğunu söyledi. Esad’ın kendine tehlike olarak görmesine ve darbe iddialarına rağmen diğer muhaliflere yaptığından farklı olarak eş-Şara’ya dokunmadığını sadece uzaklaştırdığını ifade etti.

Faruk eş-Şara’nın, bir yandan dünya devletleriyle olan bağları, diğer yandan Esad’a karşı duyulan korkunun gölgesinde bile dokunulmaz olması, bu hikâyenin görünmeyen kahramanı olup olmadığı konusunda bir teoriden öteye götürmeyebilir ancak bir gerçek var ki, Şam’a kadar sessizce taşınan bu taşların, Suriye’de tarihin akışını değiştirmesi tesadüfü değil